به نقل از «فارس»

نقدی بر تحلیلِ حسن محدثی از اغتشاشات 1401

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۴۹۶۸۸

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، به تازگی فیلمی از تحلیل حسن محدثی، جامعه‌شناس درباره وقایع اخیر نشر یافته که بر دو مدعا استوار است. دو مدعایی که می‌توان در نقد و نقض آن سخن بسیار گفت اما به اجمال نوشته پیشِ‌رو قابل طرح است:

اعای اول

آشوب‌های اخیر، تنها جنبش ایران است که از دین تغذیه نمی‌کند و در تمام تاریخ ایران این نخستین بار است که دین اقتدار خود را از دست داده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شیخ فضل‌الله را دار زدند، اما انقلاب اسلامی را هم شاهد بودیم

درباره این مدعا که ادعایی تاریخی است باید گفت که اگر تاریخ شورش و آشوب در ایران نوشته شود، خواهید دید که در ایران چه بسیار حرکت‌های اجتماعی نظیر آشوب، شورش و بلوا رخ داده که مبتنی بر نهاد دین نبوده و از آن تغذیه نکرده است. به طور کلی تاریخ دویست‌ساله اخیر ایران، میدان منازعه چهار گروه اصلی بوده است: دربار، استعمار، روشنفکران و روحانیت. در این میدان منازعه چه بسیار حرکت‌های اجتماعی که استعمار در ایران رقم زده که اتفاقاً نوکِ پیکان آن به سمت روحانیت بوده است. 

آنچه که در این روزها اتفاق می‌افتد، نه از جهت عدم تغذیه از نهاد دین و نه از جهت علیه روحانیت بودنش برای نخستین بار نیست که در ایران رخ می‌دهد. در پایتخت شیعه، عالم بزرگ شهر، یعنی شیخ فضل‌الله را به دار آویختند بر پای چوبه دار هلهله کردند. به این هم اکتفا نشد و کمتر از یک سال بعد بهبهانی، عالم دیگر ایرانی را به ضرب چند گلوله کشتند! اما هیچ‌کدام از این وقایع به معنی مفارقت دین از دنیای ایرانیان و شکسته شدن اقتدار آن نبود؛ که اگر بود نباید انقلاب اسلامی رخ می‌داد و جمهوری اسلامی برپا می‌شد. 

دین، عامل موفقیت جنبش‌های ایرانی

آنچه که در تاریخ ایران قابل تأکید و تصریح است، این مهم است که هیچ حرکت اجتماعی گسترده‌ای در ایران رخ نداده مگر آن که از نهاد دین تغذیه کرده باشد. همواره در تاریخ ایران از مؤلفه‌های مؤثر در حرکت‌های اجتماعی موفق، ابتنای آنان دین بوده است. اصلِ گزاره قابل اثبات درباره تاریخ ایران، این است که کم نبودند حرکت‌های اجتماعی که از نهاد دین تغذیه نمی‌کردند اما هیچ‌یک موفق نشدند و برعکس آن جنبش‌هایی فراگیر و پیروز شدند که ابتنا به دین داشتند.

مدعای دوم

دو نهاد دین و خانواده در دو دهه گذشته دچار تحول شده است و اگر دوسال صبر کنید، این تحول، خود را در سیاست هم نشان می‌دهد.

دو جزء جدانشدنی هویت ایرانی

درباره مدعای دوم که ادعایی جامعه‌شناسانه است نیز به نظر می‌رسد دو نکته قابل تأمل است. اول آنکه دکتر محدثی به این مهم التفات ندارند که واحد اندازه‌گیری دگرگونی‌های نهادی در جامعه «سال» نیست. نهادهای اجتماعی از پی سده‌ها و توالی نسل‌ها تغییر می‌کنند. کوه را می‌توان جابه‌جا کرد اما نهادهای اجتماعی به این سادگی تغییر نمی‌کنند. در همیشه تاریخ، جامعه ایران با دو نهاد دین و خانواده برپا بوده و هیچ انقطاعی در این باره در تاریخ ایران یافت نمی‌شود. نه با آموزه‌های دانش جامعه‌شناسی و نه مبتنی بر تاریخ اجتماعی ایران، مدعای آقای محدثی محلی از اعتنا ندارد. واقعیت این است که نمی‌شود کسی آسیب‌پژوهی کند، کُلُنی و طبقه‌پژوهی کند و بعد، آن آسیب‌ و کلنی را به کلیت جامعه ایران تعمیم دهد. نمی‌شود برای یک دکمه «رویداد» کُتِ «تحول اجتماعی» دوخت. 

پساجمهوری اسلامی، پساایران است

دو دیگر آنکه، قدرت از عناصر پیداست که با اندکی تأمل جامعه‌شناسانه قابل رؤیت است. سؤال اینجاست که کدام نیروی اجتماعی برانداز وضع حاضر، قدرت، تنظیم و بازتعریف مناسبات اجتماعی و سیاسی را داراست که به پسا جمهوری اسلامی تا این حد خوش‌بین هستند؟ بدون وجود چنین قدرتی، پساجمهوری اسلامی چیزی نیست جز میدان جنگ و جنگل. حال بر این وضع نیروی قدرتمند خارجی را بیفزایید که سیاست منطقه‌ای آن در غرب آسیا، بر جای گذاشتن «زمین سوخته» است و آشکارا سیاست تشدید گسل‌های اجتماعی، قومی و مذهبی را دنبال می‌کند و به دنبال تجزیه کشورهای منطقه است. با لحاظ این موارد خوشبینی به پساجمهوری اسلامی و پساایران هم بی‌معنا هست.

منبع: صفحه اینستاگرامی واومگ، یادداشت جعفر حسن‌خانی

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: حسن محدثی دین حرکت های اجتماعی تاریخ ایران نهاد دین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۴۹۶۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زنان عالِم جایگاه ویژه‌ای در خودسازی و جامعه‌پردازی دارند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، عاصمه قاسمی، مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده در بازدید از مجتمع ابوالفتوح رازی(ویژه مادران) واحد یادگار امام خمینی شهرری با اشاره به نگاه ویژه دانشگاه آزاد اسلامی به موضوع اشتغال، تحصیل و تدریس زنان در این مجموعه، نقش بانوان را در تعلیم و تربیت اجتماعی تشریح کرد.

وی از مجتمع ابوالفتوح رازی واحد یادگار امام خمینی شهرری به‌عنوان تنها دانشکده مختص مادران در دانشگاه آزاد اسلامی یاد کرد و با تأکید بر نقش مهم بانوان در تعلیم و تربیت اجتماعی عنوان کرد: مدیریت کلان دانشگاه آزاد اسلامی به مسئله امور زنان و خانواده نگاه ویژه‌ای دارد و موضوع تعلیم و تربیت اجتماعی یکی از موضوعات مهم در دانشگاه است و یکی از پایه‌های آن بانوان هستند؛ بنابراین باید نقش خود را در پیشبرد تعلیم و تربیت اجتماعی به خوبی ایفا کنند.

مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده افزود: زنان به‌خصوص زنان دانشگاهی در سه طیف دانشجویی، استادی و کارمندی باید علاوه بر اثرگذاری از طریق ارتباط صحیح و درست در ترویج سبک زندگی دینی تلاش کنند.

قاسمی با بیان اینکه خانواده موضوعی مهم و جدی در سطح جامعه است، ادامه داد: معتقدیم بهتر شدن شرایط زنان و شرایط خانواده موجب تغییرات مثبت در شرایط جامعه می‌شود.

مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده با اشاره به اینکه زنانی که در عرصه علم فعالیت دارند جایگاه ویژه‌ای در خودسازی و جامعه‌پردازی دارند، تأکید کرد: معلمان و استادان زن نقش بسیار مهم و سازنده‌ای در جامعه دارند. سهم بانوان استاد در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی، فرهنگ‌سازی، هویت‌بخشی به نسل نو، آینده‌سازی، مصونیت‌بخشی به جامعه در برابر همه آسیب‌های تهدید کننده و توسعه کشور بسیار مهم می‌باشد.  

وی خاطرنشان کرد: هویت زن امروز جامعه ایرانی فارغ از جنسیت، هویّتی مبتنی بر کرامت انسانی بوده و قرار است در چشم‌انداز سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی و با تعریف این هویت، دوشادوش مردان در اثرگذاری اجتماعی، تربیتی و فرهنگی در دو نهاد خانواده و جامعه نقش‌آفرینی کند.

مشاور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در امور زنان و خانواده با بیان اینکه بانوان علاوه بر خانواده در جامعه هم اثربخش هستند، اظهار کرد: بانوان می‌توانند هم خودآگاهی و هم آگاهی‌بخشی را افزایش دهند. زن ایرانی یک هویت اجتماعی سیاسی دارد که در کنش اجتماعی تأثیرگذار است و در طول این چند دهه شاهد یک انسجام اجتماعی بوده‌ایم.

انتهای پیام/